ESMO Open. Jak przebiegają zapalenia jelita grubego wywołane inhibitorami punktu kontrolnego (ICI)? Obraz kliniczny pierwszych 12 miesięcy.
Retrospektywna ocena fenotypu i przebiegu choroby w ciągu pierwszego roku od rozpoznania.
Podsumowując w dużym uproszczeniu:
Punkty kontrolne to białka na powierzchni limfocytów T. Biorą udział w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej, nasilając ją lub hamując. Leki zwane inhibitorami punktu kontrolnego (ICI – Immune Checkpoint Inhibitors) pozwalają komórkom odpornościowym bardziej zdecydowanie reagować na nowotwory.
Na podstawie: Mędra A i wsp. Acta Haem Pol 47 (2016) 155-162.
W lipcu 2024 r. na łamach ESMO Open, który jest wydawany przez European Society For Medical Oncology opublikowano wyniki retrospektywnego badania obserwacyjnego, w którym wzięło udział 20 europejskich ośrodków, w tym z Polski.
Zebrano dane o 96 dorosłych pacjentach, u których po zastosowaniu przynajmniej jednej dawki ICI wystąpiło zapalenie jelita grubego, które potwierdzono w badaniu endoskopowym i/lub histopatologicznym.
Oceniano okoliczności i częstość remisji klinicznej. Była ona zdefiniowana jako nasilenie biegunki jako nie większe niż 1 w 5 stopniowej skali CTCAE 5.0.
Kryteria ciężkości biegunki w skali CTCAE 5.0. (Common Terminology Criteria for Adverse Events)
- Do 4 stolców/dzień powyżej wartości wyjściowej; niewielki wzrost wydalania do stomii w porównaniu z wartością wyjściową.
- 4–6 stolców/dzień powyżej wartości wyjściowej; umiarkowany wzrost wydalania do stomii w porównaniu z wartościami wyjściowymi; ograniczenie codziennej aktywności polegające na ograniczeniu przygotowywania posiłków, zakupów artykułów spożywczych lub ubrań, korzystania z telefonu, zarządzania pieniędzmi itp.
- 7 lub więcej stolców/dzień powyżej wartości wyjściowej; wskazana hospitalizacja; znaczny wzrost wydalania do stomii w porównaniu z wartością wyjściową; ograniczenie sprawności rozumiane jako brak możliwości samodzielnej kąpieli, ubierania i rozbierania, jedzenia, korzystania z toalety, przyjmowania leków.
- Zagrażające życiu powikłania; niezbędna pilna interwencja lekarska.
- Zgon.
Na podstawie: Badian M. i wsp. Biegunka u pacjentów z nowotworem Medycyna Paliatywna 2018; 10(2): 49–55.
Jakie były główne wyniki tej analizy?
• Najczęstszymi nowotworami, które były powodem podawania leków z grupy ICI były rak płuca (42,7%) i czerniak (31,2%).
• Objawy żołądkowo-jelitowe związane z ICI wystąpiły w czasie 4 miesięcy (mediana; IQR 2-7 miesięcy).
• Przebieg podobny do zapalnej choroby jelit wystąpił u 74 na 96 pacjentów (77,1%).
Niemal u połowy z nich (47,3%) przypominał wrzodziejące zapalenie jelita grubego, u 14,9% chorobę Leśniowskiego-Crohna, a u 37,8% zapalenie niezróżnicowane. Natomiast u 19 chorych (19,8%) przebieg choroby przypominał mikroskopowe zapalenie jelita grubego.
• Najczęściej przepisywanymi lekami w pierwszej linii leczenia były sterydy podawane ogólnoustrojowo (67,7%).
• Częstość remisji w ciągu 12 miesięcy wynosiła 47,7 na 100 osobo-lat.
• Stosowanie ICI przerwano z powodu objawów zapalenia jelita grubego u zdecydowanej większości pacjentów (79,5%).
Przebieg podobny do choroby Leśniowskiego-Crohna był związany z ryzykiem braku remisji (HR 3,84), a histopatologiczne cechy mikroskopowego zapalenia jelita grubego wiązały się z bardziej korzystnym przebiegiem.
• Niestety samo odstawienie leków z grupy ICI nie było związane w przyjętym przedziale czasu 12 miesięcy z uzyskaniem remisji (p = 0,483).
• Czterech pacjentów (3,1%) zmarło z powodu zapalenia jelita grubego wywołanego przez ICI.
Jak czytamy we wnioskach pacjenci z zapaleniem jelita grubego podobnym do IBD, które występuje po zastosowaniu ICI mogą potrzebować wczesnego i bardziej agresywnego leczenia.
Podobny do opisanego projekt, ale już o charakterze badania prospektywnego jest w toku.
Referencje:
- Lenti MV i wsp. A 1-year follow-up study on checkpoint inhibitor-induced colitis: results from a European consortium ESMO Open. 2024 Jul;9(7):103632. DOI: 10.1016/j.esmoop.2024.103632.
Fotografia: Michał Nowak / Pixabay
Aby napisać do redakcji, zaloguj się.
