The Lancet, październik 2022 r. Są przesłanki zarówno, aby zalecać przyjmowanie leków hipotensyjnych po przebudzeniu, ale też za tym, aby stosować je wieczorem. Jak wypadło badanie bezpośrednio porównujące te terapie?
Dzięki wsparciu British Heart Foundation zespół z Wielkiej Brytanii przeprowadził ciekawe badanie wychodząc z kilku przesłanek.
CO WIADOMO – istnieje dobowy rytm wahań ciśnienia tętniczego, z jego wzrostem w godzinach porannych oraz znacznym spadkiem podczas nocnego spoczynku. Wykazano też wyższą częstość występowania u ludzi zaburzeń sercowo-naczyniowych w godzinach porannych, takich jak zawały serca czy udary mózgu, wówczas gdy odnotowuje się wyższe wartości ciśnienia.
U części osób ten rytm dobowy może być zaburzony, co jest samo w sobie czynnikiem ryzyka powikłań choroby.
Z jednej strony wykazywano korzystny wpływ wieczornego podawania leków i powrót dobowych wahań ciśnienia, zmniejszenie jego 24-godzinnej średniej wartości i redukcję ryzyka powikłań. Ale podobne korzyści opisywano też przy zupełnie innym podejściu, czyli stosując leki rano.
W sumie danych literaturowych o dobrej jakości, czyli najbardziej przydatnych do rozstrzygnięcia tego istotnego dylematu jest mało.
CO NOWEGO – zaproszono do badania klinicznego dużą grupę 21 104 pacjentów w wieku średnio 65,1 lat z nadciśnieniem tętniczym, z których mniej więcej połowa miała za zadanie przyjmować swoje leki na nadciśnienie rano (6.00-10.00), a pozostali wieczorem ( 20.00-24.00). Całą grupę obserwowano przez nieco ponad 5 lat.
W tym czasie zgony z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, jak zawał serca, czy udar mózgu i przyjęcia do szpitala w przypadkach, które nie miały tak fatalnego przebiegu, występowały w obu grupach tak samo często.
KONTEKST – badanie miało wysoką wartość, ponieważ losy pacjentów były śledzone na bieżąco (prospektywnie), w bardzo ujednolicony sposób, a przydział do jednej z dwóch grup był losowy (randomizacja).
Pierwszy nasuwający się wniosek jest prosty.
Nie ma powodu narzucać pacjentom pory przyjmowania leków hipotensyjnych, co zresztą sugerują sami autorzy. Mogą je brać wtedy, kiedy im jest wygodniej, byle przyjmowali je systematycznie.
Jednak w praktyce warto pamiętać, że pacjenci słabo wypełniają zalecenia lekarskie. Z wielu źródeł wiemy, że leki zalecane do przyjmowania w godzinach porannych są przyjmowane jednak bardziej systematycznie, niż wieczorem.
Ponadto przyjmowanie niektórych leków w ciągu dnia, jakby w sąsiedztwie posiłku, może zmniejszyć ich wchłanianie (biodostępność).
Zatem z praktycznego punktu widzenia wydaje się ważne, aby te dodatkowe przesłanki uwzględnić.
Jeśli chory będzie przyjmował leki przeciw nadciśnieniu systematycznie, ponieważ jest zdyscyplinowany, to – jak wynika z przeprowadzonego badania – może je przyjmować z podobnym skutkiem rano jak i wieczorem.
Jeśli jednak będzie miał z tym kłopot, lepiej zasugerować pewien poranny rytuał, który ma większe szanse przetrwać.
Referencje:
- Mackenzie IS i wsp. Cardiovascular outcomes in adults with hypertension with evening versus morning dosing of usual antihypertensives in the UK (TIME study): a prospective, randomised, open-label, blinded-endpoint clinical trial Lancet. 2022 Oct 22;400(10361):1417-1425. doi: 10.1016/S0140-6736(22)01786-X. Epub 2022 Oct 11.
Fotografia: Engin Akyurt / Pixabay
